Etkili Bir Röportaj İçin İpuçları

Bilgi, insan var olduğundan beri çok kıymetli. Ve insan var oldukça da kıymetli olmaya devam edecek. İçinde bilgi olmayan, bize yeni bir şeyler katmayan metinlerin, haberlerin, filmlerin, müziklerin ya da sohbetlerin pek de ilgimizi çekmediği bir gerçek. Bilginin kıymetini arttıransa içeriği, güvenilirliği bir başka ifadeyle doğruluğu ve kaynağıdır.

Dergilerin Dili

Bilgiye ulaşmak için en sık başvurduğumuz kaynaklardan biri de dergiler. Dergiler haber ve röportajlar ve makalelerle doludur. Dahası içindeki bilgi ve haberler uzun ömürlü olur. Yani gazete gibi etkisi ve değeri günübirlik değildir. Bunu sağlamak için haberler ve metinler titizlikle seçilir ve hikayeleştirilerek anlatılır. Kendine has bir dili ve üslubu vardır dergilerin.

Peki bir dergiyi en çekici kılan nedir? Tabi ki röportaj. Çünkü konusunda yetkin bir insanın anlatacakları, vereceği bilgi, böyle bir insanı daha yakından tanıma ve anlama olanağı verdiği için röportaj her zaman ilgi çekici olmuştur.

Röportajlar Nasıl Yapılır?

Soru teknikleri nelerdir? İlgi çekici biçimde nasıl yazılır? Röportajı yaptığınız kişiyi etkilemeniz, ondan istediğiniz bilgiyi en net ve doğru biçimde almanız hem beceri ister hem de bu işin bazı teknikleri vardır. Önce hedefinizi belirlersiniz: kişiye göre röportaj mı yoksa röportaja göre kişi mi?

Genelde en çok tercih edileni eğer gerçekten bilgi ve haber içerikli aynı zamanda nitelikli bir röportaj yazmak istiyorsanız öncelik röportaja göre kişi belirlemek. Cevaplanması gereken sorular aydınlatılması gereken konular vardır. Bunları soracak doğru kişiye bilginin olabilecek en doğru kaynağına ulaşmakla eş anlamlıdır bu hedef.

Bir akademisyenle mi, bir belediye başkanıyla mı, bir bürokratla mı yoksa kariyer sahibi bir iş insanıyla mı röportaj yapacaksınız? Her biriyle doğru ve etkili iletişim kurmanın farklı yolları var. Çünkü her birinin tavrı, duruşu, kaygıları, beklentileri farklı farklı. Bir akademisyenle söyleşi yaparken ki üslubunuz bir belediye başkanını sıkabilir, bir bürokratla iletişim kurma biçiminiz bir milletvekiline bayağı gelebilir.

Belediye Başkanı İle Röportaj

Siyasi yönü güçlü, seçilmiş bir yerel yönetici asla sadece bir birey olarak görülmek, muhatap alınmak istemez. Yönettiği bölgede yaşayan insanların, kendisini seçenlerin bir temsilcisi olarak görülmek ister. Bir başka deyişle karşımızda bir değil nüfusuna göre en az dört bin kişi vardır aslında. Ve bunu size hissettirir.  Cevap verirken siyasi kaygılar taşır. Sizi ölçer, tartar amacı açık aramak mı, beni ve yaptıklarımı anlatmak mı diye. Önce ona bu güveni vermelisiniz.

Röportaj sohbet havasında olmalı ki karşınızdaki kişi rahatlasın, tabir yerindeyse gardını indirsin. Hazırlıklı gitmekte elbette büyük fayda var. Ancak tüm sorularınızı önceden hazırlarsanız ve bunun dışına çıkmazsanız, röportaj soru-cevap şeklinde bir ankete dönüşür. O nedenle anahtar soruları hazırlamak ve o yöreyi, o başkanı az çok tanıdığınıza, dersinize çalıştığınıza ve onu önemsediğinize dair çantanızda bilgi ve sorularınız olmalı. Gerisini akışa bırakmak en güzel yöntem.

Röportajın İpleri Sizde Olmalı

Böylece söylediklerini can kulağıyla ve ilgiyle dinlemiş olursunuz. Anlattıklarından ve verdiği cevaplardan yeni sorular üretebilirsiniz. Röportaj da daha dinamik bir hal kazanır. Ancak burada röportajın bir seçim mitingine dönüşme riski var. Eğer çerçevenizi korumayı başaramazsanız karşınızdaki kişinin siyasi yaşamından gelen hitabet gücü sizi ele geçirir ve o anlatır siz dinlersiniz.

Konuyu geri toparlamanız da zorlaşır hatta mümkün olmayabilir. Her ne kadar makamlarına ya da eğitimlerine göre benzer yönler taşısalar da röportaj yaptığınız her insan kendine özeldir. O nedenle bu insanı odağınızdan çıkarmayın. Kendisine hissettirmeden onu yönlendirin, onun sizi yönlendirmesine müsaade etmeyin. İşte o zaman sizin almayı hedeflediğiniz bilgiden çok daha fazlasını verecektir size.

Yazar: Gamze Şule İnandı