Evlilik Birliğinin Yükümlülükleri

Aile hukukunun temel konusu olan evlilik birliğinin taraflara sunduğu birtakım yükümlülükler mevcuttur. Eşler, evlilik birliğinin yükümlülükleri çerçevesinde beraberce birliğin mutluluğunu sağlama çocukların bakımına, eğitim ve gözetimine hep birlikte özen gösterme yükümlülüğü altındadır. Aynı zamanda eşler birbirlerine sadık olmak ve yine evlilik birliğinin yükümlükleri çerçevesinde birbirlerine yardımcı olmak zorundadırlar.

Söz konusu hususlar deyim yerindeyse "aile hukukunun anayasası" kapsamında olan Türk Medeni Kanunu'nun 185.maddesinde de yer almaktadır.

Evlilik Birliğinin Yükümlülükleri Alanında Yanlış Bilinenler

Ülkemizde örf/adetin ve geleneksel kültür anlayışının yanlış biçimde yönetildiği kırsal kesimlerde dar görüşler mevcuttur. " Evin reisi erkektir. Kadın kocaya hizmet eder" şeklindeki görüşlerin aksine evlilik birliğinin yükümlükleri ve buna bağlı olarak yerine getirilmesi haiz olan görevleri her iki eşin el birliğiyle sağlaması gerekir.

Ataerkil Toplum Yapısında Tabuları Yıkmak

Zina, birbiriyle evli olmayan kişiler arasındaki cinsel ilişkiye verilen isimdir. Bu durum evlilik birliğinin yükümlülükleri arasında en önemlisi olan sadakat yükümlülüğüne açık bir şekilde aykırılık teşkil eder. Zina, güncel mevzuatta suç olmayıp sadece boşanmaya neden olan haklı sebeplerden birisidir. Geçmişimizde, boşanmaya haklı sebep veren zina uygulamada ve teoride kadınların aleyhine bir düzenleme getiriyordu. Çünkü geçmişimizde zinanın boşanma sebebi sayılabilmesi için evlilik birliğinin tarafı olan kadının sadece bir kez başka birisiyle cinsel ilişkiye girmesi yeterliydi.

Ancak bu durum erkekte absürt bir şekilde farklı oluyordu. Zinanın failinin erkek olması durumunda erkeğin bir kere başkasıyla cinsel ilişkiye girmesi zina sebebi sayılmazdı. Tabiri caizse erkek "ara sıra" başkasıyla birlikte olması durumunda zinaya sebep teşkil edilmiyordu. Ancak ve ancak bunu sürekli bir ilişki haline getirirse zina nedeniyle boşanma sebebi gündeme geliyordu. 2000'li yıllarda yeni gelen düzenlemelerle hem zina suç olmaktan çıktı hem de her iki eş açısından da hukuken eşitlik sağlandı. Her iki eş de bir kere bile başka birisiyle cinsel ilişkide bulunursa boşanma nedeni teşkil edeceği kabul edilmektedir.

Evliliği Birlikte Yürütmek

Uzun lafın kısası evlilik birliğinin yükümlülüklerini yerine getirme zorunluluğu her iki eş tarafından da gerçekleştirilmelidir. MK 186/ uyarınca "Birliği eşler beraberce yönetirler." Bu nedenle artık evlilik birliğinin reisi koca olarak kabul edilmemektedir. Evlilik birliğinin yönetimi eşler için hem bir hakkı hem de yükümlülüğü ifade etmektedir. Dolayısıyla eşlerin birliğin yönetimine katılmaktan kaçınması, evlilik birliğini koruyucu tedbirlere başvurmayı gerekli kılan bir yüküm ihlali oluşturmaktadır.

Evlilik Birliğine Dayalı Kişilik Haklarının Korunması Yükümü

Her şeyden önce evlilik birliği eşlerin hukuken korunan kişiliğinin bir parçasıdır. Bu nedenle, evlilik birliğine yönelik saldırılar, MK 24 anlamında eşlere yönelik bir kişilik ihlali oluşturmaktadır.

Evlilik Birliğinin Mutluluğunu El birliğiyle Sağlama Yükümü

Eşler evlilik birliğinin saadetinin sağlanması için gereken ne varsa, bunu tek başına söz sahibi olarak değil ortaklaşa belirleyecektir.

Eşlerin Çocuklarına Birlikte Özen Gösterme Yükümü

Kanun koyucunun evlilik birliğinin devamıyla bağlantılı kıldığı diğer bir yükümlülük, eşlerin çocukların bakımına, eğitim ve gözetimine beraberce özen gösterme yükümlülüğüdür.

Eşlerin Sadakat Yükümü

Sadakat yükümlülüğü eşlerin birbirine yönelik tam ve sınırsız bağlılığını ifade eder. Bu yüküm sadece cinsel sadakati değil, duygusal, tinsel, düşünsel ve ekonomik sadakati içerir.

Eşlerin Yardım Yükümü

Yardım yükümü sadakat yükümlülüğünden farklı olarak eşlerin arasında üçüncü kişiler olmadan, birbirlerine karşı gösterdikleri bir yükümlülüktür. Yardım yükümü maddi (parasal) olacağı gibi manevi (öğüt, fikir verme) de olabilir.

Eşlerin Bilgi Verme Yükümü

Eşlerin birinin talebi üzerine diğer eşin mali durumlarına ilişkin aydınlatmaları zorunlu olup, söz konusu bilgilerin verilmesinden kaçınılması halinde gerekli hukuki yollarına başvurulabilir.

Yazar: İrfan Turan