İş Hayatında Kadın Olma Durumu
Günümüzde şartlar kolaylaşmış gibi görünse de geçmiş zamanlarda da bu durum çok farklı değildi. Buna rağmen her şeyin üstesinden gelebileceğine inanan kadınlar da her dönem olduğu gibi Osmanlı döneminde de vardı.
"Annelik ya da ev yönetimi yönlerinden, gereken erdemleri, nitelikleri bulunan..." der Türk Dil Kurumu sözlüğü. Kadının görevi sadece üremek veya evi derleyip toplamak olarak gösterilir. Oysa ki bu eril kişi iş hayatında kadın olmanın ağırlığını gösterebilir. Özgüvenini toplumsal baskılardan sıyrılarak ekonomik özgürlükle birlikte arttırabilir.
Kadın Girişimciler
Günümüzde kadın girişimciler için pek çok proje bulunsa da iş hayatında kadın sayısı dünya çapında erkeklerden daha az sayıda. Word Economic Forum Global Gender Gap 2017 raporuna göre; 144 ülke arasında cinsiyet eşitliği bakımından Türkiye 131. sırada. Ayrıca ekonomik alanda da 128. sırada geliyor. Buna rağmen ülkemizde, toplumsal baskılardan sıyrılarak katılımı eğitim seviyesiyle yükseltebiliyorlar. Bu sıranın oranlara dağılımına göre:
- Okuryazar olmayanların katılımı %15.9
- Lise altı eğitimli katılımı % 27.7
- Lise mezunları %34.3
- Mesleki ve Teknik Lise mezunları %42.6
- Yükseköğretim mezunu kadınların işgücüne katılımı %72.7
Dünya çapında dahi istihdam onlar için bu kadar zor iken Türkiye'de iş hayatında kadın olmak tüm zorluklara hem iş hayatında hem de toplumsal açıdan dayatılan baskılara göğüs germek zorunda kalmak demektir. Bu ve benzeri durumlar ayrımcılığın varlığının kanıtı gibi adeta.
Çalışan Kadın İçin Zorluklar
- Evli ve çocuğu olma ihtimali varsa işten çıkarılır veya başvuru sırasında elenir.
- Şirket içi anlaşmazlıklarda problem yaratan kişi olarak gösterilir.
- Eğer ki evli ve çocuklu ise hem iş hayatında hem de evinde çalışarak çifte yükle hayatına idame eder.
- Her yerde olduğu gibi iş hayatında da çeşitli taciz problemleri yaşar.
- Eşler arasında erkekten daha yüksek maaş alması "alışılanın dışında" olduğu için çevresi tarafından hakir görülür.
- "Sen kadınsın, yapamazsın." cümleleriyle sık sık karşılaşmak zorunda kalır.
- Herhangi bir iş kolunda erkeklere fiziki açıdan önem verilmezken kadınlara dayatılan dış görünüş şartları görünmeyen başka bir kural gibidir.
Osmanlı Döneminde İş Hayatında Kadın
Günümüzde şartlar kolaylaşmış gibi görünse de geçmiş zamanlarda da bu durum çok farklı değildi. Buna rağmen her şeyin üstesinden gelebileceğine inanan kadınlar da her dönem olduğu gibi Osmanlı döneminde de vardı. Bunlardan bazıları;
- Emine Seher Ali Hanım: Dersaadet Telefon Anonim Şirket-i Osmaniyesi adı altında çalışarak 1913 yılında ilk santral memuru olmuştur.
- Feride Şevket Hanım: 1921 yılında Osmanlı Bankası'nda çalışmaya başlayan ilk kadın bankacı.
- Afife Jale: Tiyatro gösterisinde bulunan ilk Türk kadın oyuncu olmuştur.
- Mihri Müşfik Hanım: Çağdaş resim çalışmalarına önderlik etmiştir.
- Arife Hanım: 1884 yılında, "Şukûfezar" dergisini yayınlamıştır.
Kısaca iş hayatında kadın olmak zor. Buna rağmen kadının hem çalışıp hem ailesiyle ilgilenmesi daha da zorlaştırılıyor. Biz hep cinsiyet ayrımı olarak düşündük ama başlı başına insan olmayı unuttuk. Ama siz yine de alın elinize altın bileziğinizi.
Yazar: Ecem Kadayıfçı
