By Bilal Şentürk — 17 Eyl 2019

İşaret Dili Ve Özellikleri

İşaret dili, konuşma ve duyma kabiliyetini kullanamamakta olan sağır ve dilsiz kişilerin kendi aralarında kullandıkları işaretler bütünüdür. Sağır ve dilsiz kişiler iletişim kurabilmek için jest ve mimiklerini kullanırlar.

Temel Özellikleri

Aynı konuşma dili gibi bu dilin de bir gramer yapısı vardır. Hatta konuşma diline göre daha da zor bir yapıdadır.
Her dilin kendine ait bir gramer kuralı bulunur. Her bir kavram için kullanılan işaretler dili kullananlar arasında ortaktır. Bu özellik sayesinde konuştuğumuz sırada kullandığımız el ve kol hareketleri veya pandomimden çok daha farklıdır.
Ülkelerin kendilerine ait işaret diline sahiplerdir. Mesela Amerika'da kullanılan işaret dili ile Türkiye'deki kullanılan işaret dili bambaşkadır. Konuşma dilindeki İngilizce ve Türkçe dilindeki kadar farklıdır.
Çevresindeki konuşma dilinden etkilense de bambaşka bir gramer yapısı vardır. Türkçe ile Türk İşaret Dili arasında bu sebepten ötürü büyük farklar bulunur.
Sözel dilde olduğu gibi işaret dili de erken bir yaşta öğrenilmelidir. İşitme engeli bulunan kişiler 5-6 yaşına kadar işaret dili öğrenmezlerse sonrasında öğrenmeleri daha da zor olur. Hem işaret dilini hem diğer dilleri öğrenmekte güçlük çeker.

Türk İşaret Dili (TİD)

Türk İşaret Dili aslında Osmanlı dönemine kadar uzar ancak bununla ilgili yazılı bir belge, arşiv veya sözlük bulunamadı. Sadece TİD ile ilgili 1995 yılında Milli Eğitim Bakanlığı'nın yayınlamış olduğu görsel bir kılavuz bulunur.

Türkiye'deki işitme engelli okullarında işaret dili eğitimi verilmiyor. Hatta ülkemiz bu eğitim alanında diğer pek çok ülkeden 50 sene geride kalmıştır. İşitme engelli bebeklerin %90'ı konuşabilen ailelere doğuyor oluşu ve ayrıca henüz Türk İşaret Dili için belirli bir eğitim materyali bulunmadığı için çocuklar okula gidene kadar herhangi bir dil öğrenemiyor. Pek çok ülkenin sahip olduğu gibi Türkiye de özel eğitim vermekte olan okullara sahip.

Ama duymakta olan öğretmenlerin genellikle yüksek ses ile Türkçe konuşarak eğitim vermesi bu sistemi alt üst ediyor. Böyle bir durumda işitme engelli çocukların TİD öğrenmeleri zorlaşıyor. Bu yol konuşma dili ve yöntemleri, işitme engelli kişilerin gelişimleri ve iletişim kurmaları için faydalı bir yol değil.

İşaret Dili Eğitimi

Okulda bu yönde Türk İşaret Dili eğitimi alamayan çocuklar okuldaki işitme engeli olan kişilerden veya pek de standart olmadığı sayılan yöntemlerle derneklerden öğrenmek zorunda bırakılıyor. Tüm bu problemlere rağmen sonuç olarak, bu ana kadar yapılmış araştırmalara göre Türkiye'nin her yerindeki işitme engelli vatandaşlar birkaç farklılıklar olsa da anlaşabildikleri görülüyor. Bu durum işaret dili için gelecek açısından umut veriyor.

İstanbul İşletme Enstitüsü ücretsiz ve uzun dönem kaliteli İşaret dili eğitimi programını online eğitimler olarak ayağınıza getiriyor. Eğer isterseniz bu bir haftalık ücretsiz eğitimden sonra 3 haftalık İşaret Dili Eğitimi (ileri seviye) olan eğitimi de çok uygun bir fiyata alabilirsiniz.

İşaret Dilinin Genel Özellikleri

Soyut kelimeler için kullanılan hareketler ortak olmakla birlikte beden dilinde bu kelimelerin anlatılması işe yaramaktadır.

Aynı coğrafyada bulunup birbirinden farklı konuşma diline sahip toplumların işaret dilleri birbirlerinden etkilenmişlerdir. Pek çok işaret dilinin ortaya çıkmasına neden olmuştur.
Türk İşaret Dili için hareket bildirmekte olan ifadelerde son ek yoktur. Örneğin Türkçe'de yürüyorum, gidiyorum, yazıyorum gibi hareket bildiren ifadeler Türk İşaret Dili'nde ''Ben yürümek, ben gitmek, ben yazmak'' tarzında iki farklı yapıya bölünüp kullanılır.
Türk İşaret Dili (TİD) soru ekinin bulunmadığı bir gramer yapısı oluşturmuştur. Anlatılan cümlenin soru cümlesi olduğunu karşı tarafa anlatmak için anlatan kişi jest ve mimiklerini kullanıyor. Ayrıca dünyadaki işaret dili kullanımına bakacak olursak en çok jest ve mimik kullanan dil Türk İşaret Dili'dir.
Türk İşaret Dili sıfat ile fiilleri olumsuz yapabilmek için 'değil' hareketi kullanılır.