İşitme Engellilerle İletişim Kurmak

Genel anlam itibariyle işaret dili işitme engelli bireylerin el hareketlerini ve yüz mimiklerini kullanarak iletişim kurdukları görsel bir dildir şeklinde tanımlayabiliriz. Yurdumuzda kesin bir sayı belirtilmemekle birlikte yaklaşık 3 milyon işitme engelli vatandaşımızın olduğunu göz önünde bulundurursak ve bu insanların çevreleriyle kuracakları iletişimde sağladığı kolaylığı düşünürsek işaret dilinin önemini derinlemesine anlamış oluruz.

İşitme Engellilerle İletişim

İşitme engelli bireylerin hayatlarında herhangi bir engele takılmadan daha rahat sürdürebilmeleri için sadece diğer işitme engellilerle iletişimde bulunması asla yeterli görülmemelidir. Hayatlarını daha kolay devam ettirebilmeleri kadar çalışma hayatına katılabilmeleri de büyük bir ölçüde iletişimde olmalarına bağlıdır.

İletişimin çift taraflı olduğunu ve karşılıklı olarak gelişen bir süreç olduğunu biliyoruz. Bu nedenden dolayı işitme engeli bulunmayan bireylerin de ileri seviye işaret dili eğitimleri alması, engelli bireylerin yaşamlarını oldukça kolaylaştıracak ve onlara fayda sağlayacaktır.

İşaret Dilinin Gelişmesi

1756 yılında, İtalyan bir hekim olan Gerolamo Cardano'nun işitme engelli insanların bazı soyut kavramları kendilerine özgü bir şekilde ifade edebildiğini tespit etmesi ve üzerinde yoğun çalışmalar yapması sonucunda işaret dili için ilk adımları yavaş bir şekilde atmıştır diyebiliriz. İspanyol bir eğitimci Juan Pablo de Bonet ise, Girolamo Cardano’nun yazdığı notların temelini alarak, daha kullanışlı hale getirilen ilk işaret dili kitabını o dönemlere yakın bir tarihte kaleme almıştır, böylece dünyada doğan bu görsel dil zamanla üstüne katılarak daha çok gelişmiştir.

İşaret Dili Eğitim Sistemine Giriş

1700'lü yıllara denk gelmektedir. Bizim tarihimizdeki süreçte ilk göze çarpan, önceleri işaret dili konusunda Batıdan iyi olduğumuz halde zamanla geri kalmış bir duruma düşmemizdir. Gelişmiş olan ülkelerde işaret dili eğitimi verilirken, bizde 1953 senesinde dersliklerden kaldırılmış ve tamamen yasaklı hale gelmiştir. Pek tabi bunu eksikliği hissedilmiş ve daha sonra bu görsel dil çoğu üniversitede ders olarak öğrencilerin karşısına tekrar sunulmuştur.

Ülkemizde bulunan ilk işitme engelliler okulu Osmanlı Devleti dönemine aittir. II.Abdülhamit tarafından, 1902 senesinde kurulan Yıldız Sağırlar Okulu’dur. Türk İşaret Dili, temelinin bu okulda başlangıç noktası olduğunu söyleyebiliriz.

Eğitimler Artıyor

Tüm bireylerin günümüzde bu konu hakkında daha fazla farkındalığa sahip olmasıyla birlikte; işitme engelli olmadığı halde işaret dili eğitimi alan insanların sayısı da hızlı bir şekilde her geçen gün artış gösteriyor. Tüm kurum, kuruluşlar ve daha birçok alanda işaret dili eğitimi almış olan personeller için istihdam yapılmaktadır.

İşitme engelli bireylerin de konuşmaya ve anlaşılmaya ihtiyacı olduklarını hiçbir zaman unutmamalı, sosyal ortamlara karşı çekingen olmamaları, kendilerini soyutlamamaları için her zaman yanlarında olduklarımızı hissettirirsek onlarla beraber daha kuvvetli iletişime sahip olan ve daha güçlü bir topluma yavaş yavaş adım atabiliriz.

Türk işaret Dili Kullanımı

İşaret dili sanılanın aksine evrensel bir dil olarak tanımlarsak yanlış olur. Nedeni ise dünyada konuşulan dillerin hepsi nasıl birbirinden farklıysa, ülkelerin de işaret dilleri birbirinden oldukça farklılıklar gösterir. Türkiye'de ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinde Türk İşaret Dili kullanılır. Sözlü dillerde de olduğu gibi belirli, kendine ait bir gramer yapısı olan işaret dili, herkes tarafından çok küçük yaşlarda öğrenilmeye başlanması hayatı kolaylaştırmak açısından gerek işitme engelli vatandaşlarımıza ve gerekse bizlere bu hayatta pek çok konuda fayda sağlayacaktır.

Son zamanlarda işaret dili eğitimleri hizmeti veren ve önemli bir kurum olan İstanbul İşletme Enstitüsü'nün özel olarak hazırladığı canlı dersler ile beraber online eğitimler sonunda sertifika almaya hak kazanabilirsiniz. Görüldüğü üzere bu konuda ülkemiz bizlere imkan sunmaktadır.

Yazar: Feza Nur Bulutlu