Konuşan Ellerin Dili

İletişim insanların birbirleriyle olan ilişkilerini şekillendirir. İnsanlar kendilerini anlatmak ve karşısındakini anlamak için iletişim kurar. Bunun birçok yöntemi mevcut. Dilsel yani konuşarak, bedensel hareketler, jest ve mimikler gibi. İşaret dili de bu iletişim yöntemlerinden biridir.

İşaret Dili İle İletişim

İşaret dili, jest ve mimiklerin bedensel hareketler ile parmakların bir bütün oluşturarak insanlar arasındaki iletişimi sağlar. Kısaca ellerin konuşturulması da diyebiliriz. İlk olarak 1600'lü yıllarda İtalyan hekim Jerome Cardan tarafından geliştirilmiş. Günümüze gelene kadar pek çok değişim geçirmiştir. 15.yy. da Giovanni Bonifaccio işaret dilinin evrensel olduğunu savunmuştur. Fakat işaret dili düşünüldüğü gibi evrensel değildir. Nasıl ki her ülkenin dili birbirinden farklı burada da aynı şey söz konusu. Kaldı ki bir ülkede bölgeden bölgeye bile şive, lehçe farklılıkları mevcut. Bu sessiz ama görsel dil Amerika’da ASL, İngiltere’de SE, Almanya’da DGS, Türkiye’de ise TİD olarak kısaltılmıştır.

Bu Dili Kimler Kullanır?

Öncelikle işaret dili ahraz ve sağır kimseler tarafından kullanılır. Belirli bir dil bilgisi yapısına sahip olmasıyla beraber özgündür. Türkçe sözel dil ile Türkçe İşaret dilinin dilbilgisi birbirinden farklıdır. Beden dili ile işaret dilinin anlatımı kolaylaşır. Fiil bildiren söyleyişlerde son ek yer almaz. İşaret dilinde deyim, atasözü gibi kavramlar bulunmaz. Bunun sebebi anlam karmaşasını önlemektir. Sıfatları ve eylemleri olumsuz yapmak için değil ifadesi kullanılır. Dünyada en çok Türk işaret dilinde jest ve mimiklerden faydalanılır.

Tarihçesi Nedir?

Türk işaret dili tarihçesi Osmanlılara kadar uzanır. Evliya Çelebi'nin notlarına göre 1500'lü yıllardan itibaren Osmanlı sarayında ve mahkemelerinde işitme engelli kimseler görev yapmaktaydı. İlk olarak işitme engelliler okulu II.Abdülhamit (1902) döneminde Yıldız Sağırlar Okulu ismiyle kurulmuştur.1953’ten itibaren ise işaret dili kullanımı okullardan kaldırılmıştır. Kaldırılmasının sebebi ise işitme engellilerin eğitiminde sözel eğitimin öncelikli olduğuna duyulan inançtır. Bununla beraber işaret dilinin çocukların iletişimini engelleyeceği düşüncesidir.

Türkiye’de işitme engellilerin sayısı hakkında değişik bilgiler bulunmakta. Ancak BM raporlarına göre sayının 2.5 milyon olduğu söylenmektedir. Bununla beraber son yıllarda Türkiye’de işaret dili kullanımı önem kazanmıştır. Birçok eğitim imkanı sunulmuş ve yeni eğitmenler yetişmiştir. İşaret dili artık haber bültenlerinde dizi, film, tiyatro ve toplu gösterilerde kullanılmaya başlanmıştır. Böylece iletişimin önündeki duvarlar kalkmıştır.

İşitme engellilerin karşısına çıkan birçok sorunun özünde normal insanlarla iletişim kuramaması olduğunu biliyor muydunuz? Engelsiz bir yaşam için işaret dili öğrenmeli ve her koşulda birbirimizle iletişim kurabilmeliyiz. Empati sahibi insanlar olarak daha da bilinçlenmeli ve hep birlikte engelleri aşmalıyız. Bunun için başvurabileceğiniz birçok eğitim kurumu ve kurslar bulunmaktadır. Üstelik ücretsiz ve online eğitimler veren İstanbul İşletme Enstitüsü İşaret Dili Eğitimi sonrası sertifika imkanı da sunmakta.

Yazar: Pınar Türköz Güleç