Popüler Psikolojik Rahatsızlıkların Başı

Siz de ulaşmak isteyip de ulaşamadığınız hedefleriniz, gerçekleştiremediğiniz hayalleriniz nedeniyle tüm enerjinizin bittiğini düşünüyor ve çok yorgun mu hissediyorsunuz? Tüm bunların nedeni tükenmişlik sendromu olabilir. Günümüzde stres hepimizin belli miktarlarda maruz kaldığı bir durumdur ve insanlar özel hayatlarında, mesleki yaşantılarında ya da ekonomik durumlarında yaşadığı sıkıntılardan dolayı değişen seviyelerde bu duruma maruz kalmaktadır.

Son yıllarda giderek artan ve ciddi bir sorun olarak ele alınması gereken tükenmişlik sendromu da yoğun ve uzun süreli stresin neden olduğu bir bitkinlik hali olarak tanımlanabilir. Bu tarz bir yaşam süren insanlar, kendilerini yoğun bir baskı altında hissedebilir ve zamanla kendilerini çaresiz, yorgun ve karşılaştıkları sorunlarla baş edemeyecek kadar tükenmiş hissedebilirler.

Tükenmişlik Sendromu

Tükenmişlik sendromu belirtileri arasında birden çok farklı ve değişen seviyelerde fiziksel, zihinsel ve davranışsal durumlar  vardır. Bu belirtilerin arasında aşırı yorgun hissetme, uyku problemi yaşama, eskiden sevilen faaliyetlere ilgi duymama, vücudun belli yerlerinde ağrı duyma, dikkat dağınıklığı, kendini değersiz ve çaresiz hissetme, aşırı şüpheci davranma ve yoğun bir şekilde kaygı duyma gibi durumlar sayılabilir.

Şu ana kadar tanımlanan bir hastalık olmasa da geçtiğimiz günlerde Dünya Sağlık Örgütü, tükenmişlik sendromunun da Uluslararası Hastalık Sınıflandırmasında kronik bir hastalık olarak sınıflandırılacağını duyurmuştur. Bu tıbbi tanımda iş hayatında yaşanan stresin başarılı bir biçimde yönetilememesi durumunda ortaya çıkan sendrom olarak tanımlanmıştır.

Sendromun Gelişimi

Gelişimi yavaş ilerlese de önlem alınması gereken bir durum olan tükenmişlik sendromu; bedensel ve duygusal bitkinlik, başarı seviyesinde azalma ve duyarsızlaşma olmak üzere üç boyut bulunmakta ve çağımızın en yaygın hastalıklarından depresyonu tetikleyici bir faktör olabilmektedir. Depresyon ile karıştırılabilmesine karşın bu sendrom, sadece iş hayatı ve yoğun bir stres altında çalışan kişilerle ilgili olup, iş hayatında yapılan düzenlemelerle birlikte sendrom belirtilerinin de gerilediği görülmektedir.

Sağlık çalışanları ve öğretmenler arasında daha yaygın olduğu söylense de sadece çalışanlarda da değil ev hanımlarında da görülmektedir. Tükenmişlik sendromunun nedenleri arasında birden çok faktör sayılabilse de belli başlı nedenler arasında işyerinde yaşanan huzursuzluklar, yetersiz iş ve görev tanımı, yoğun stres ve baskı altındaki çalışma koşulları, yeterli destek görememek ve kaygı sayılabilir.

Tükenmişlik Sendromundan Kurtulma Yolları

Stres altında olduğunuz durumlarda da öncelikle yapılması gereken strese neden olan faktörü ya da durumu ortadan kaldırmaktır. Bu madde tükenmişlik sendromu için de geçerlidir. Kişinin öncelikle tükenmişlik hissi yaşamasına neden olan etkenin farkına varabilmesi ve bu hissi azaltabilecek yöntemlere başvurması gerekmektedir. İçinde bulunulan duygu durumun farkında olmak en önemli adımdır. Bu durumun kendi kendine ve zaman içinde geçmesini beklemek hem oldukça hayalperest bir yaklaşımdır hem de sendromun daha ciddi sorunlara yol açmasına neden olabilir. Tükenmişliğin nedeni belirlendikten sonra yapılabilecek ilk şey de kişinin hayatındaki öncelik sırasına bakmak olabilir; bu öncelikleri gözden geçirmek ve gerçekten neyin daha önemli olduğunu belirlemek rahatlatıcı olabilir.

Tüm bunların dışında kişinin kendine daha fazla zaman ayırması, gün içerisinde verilen kısa molalar, yeterli alınan uyku ve yeterli dinlenme süresi de zaman içerisinde belirgin bir fark yaratacaktır. Düzeni yapılan yürüyüş gibi egzersizler yapmak, yeterli ve sağlıklı beslenmek, hobi edinmek, doğada daha fazla zaman geçirmek, aile ya da arkadaşlarla geçirilen vakti arttırmak ve sosyalleşmek de tükenmişlik sendromunu geriletecek ve kişinin yaşamakta olduğu ruhsal durumu ve hissettiği stresi azaltacaktır. Unutulmaması gereken nokta, tükenmişlik sendromunun tedavisinin, tükenmişliğe neden etkenin belirlenmesi ve içinde bulunulan düzenin değiştirilmesi gerektiğidir; eğer bu durum sağlanamazsa sendrom kronik bir hal alacak ve bir döngü halinde tekrarlamaya devam edecektir.

Yazar: Ege Yeşilova