Tükenmişlik Sendromunun İnsanlara Etkileri
Tükenmişlik sendromu çözümü olan bir rahatsızlıktır. Çözüm bazen bir profesyonel yardımı ile bazen de kişinin kendi kendine yapacağı birkaç değişiklikle gerçekleşir.
İlk kez 1974'te Herbert Freudenberger tarafından ''başarısız olma, yıpranma, enerji ve gücün azalması veya tatmin edilemeyen istekler sonucunda bireyde meydana gelen tükenme durumu'' olarak adlandırılır. Tükenmişlik, aşırı ve uzun süreli stresin neden olduğu duygusal, zihinsel ve fiziksel bir bitkinliktir. Kendinizi bunalmış hissettiğinizde ve sürekli taleplerinizi karşılayamadığınızda oluşur. Stres devam ettikçe, ilk etapta belli bir rol üstlenmenizi sağlayan ilgi ya da motivasyonu kaybetmeye başlarsınız.
O sebeple tükenmişlik sendromunun yolu aslında stresten geçer. Aynı zamanda insanların yüz yüze çalıştığı mesleklerde bireylerin, duygusal yönden kendilerini tükenmiş hissetmeleri, işleri gereği karşılaştıkları insanlara karşı duyarsızlaşmaları ve kişisel başarı duygularında azalma şeklinde görülen bir sendromdur.
Tükenmişlik Sendromunun Etkileri
Tükenmişlik sendromu belirtileri 4'e ayrılır. Bunlar
Duygusal Belirtileri
İşe yönelik motivasyon kaybı, öz güvende azalma, değersizlik hissi, aşırı şüphecilik, kaygı, huzursuzluk, kendini soyutlanmış hissetme, çabuk öfkelenme, tatminsizlik, konsantrasyon bozuklukları, çaresizlik, zihin karışıklığı ve düzensizlik, bilişsel becerilerde güçlükler yaşama, yaygın ümitsizlik hissi, çok sık hayal kırıklığı duygusu yaşama, kendini değersiz hissetme durumu, eleştirilere katlanamama, aşırı şüphecilik, yoğun kaygılanma ve huzursuzluk hali vardır.
Davranışsal Belirtileri
İşe geç gitme, sık rapor alma, antitepkisellik ve eleştiriye aşırı duyarlılık, sinirlilik, sabırsızlık, kurallar konusunda katılık, alınganlık, işle ilgilenmek yerine başka şeylerle vakit geçirme durumu vardır.
Bedensel Belirtileri
Aşırı yorgunluk ve enerjisizlik, kalp çarpıntısı, midede şişkinlik, sık aralıklarla kabız olma veya hastalanma, uyku problemi, uyumakta ve uyumakta zorluk çekme, solunum güçlüğü çekmek, başta sırt ve bacaklar başta olmak üzere yaygın bedensel ağrılar vardır.
Zihinsel Belirtileri
Eskiden sevdiği faaliyetlerden hemen sıkılma, dikkat dağınıklığı, unutkanlık ve dalgınlık, karar verme güçlüğü ya da kararı erteleme eğilimi vardır.
Tükenmişlik Sendromu Çözümü
Tükenmişlik sendromu çözümü olan bir rahatsızlıktır. Çözüm bazen bir profesyonel yardımı ile bazen de kişinin kendi kendine yapacağı birkaç değişiklikle gerçekleşir. Tükenmişlik sendromunu başlatan faktörlerin tümünü tersine çevirmeniz en doğrusu olacaktır. Sendromun ilk belirtilerini hissettiğiniz dönemlerde yaptıklarınızı hatırlayıp, son günlerde yaptıklarınızı hatırlayıp ve bunların tam tersini yapmaya hemen başlanmalıdır.
Sendromu yavaş yavaş başlatan şey, kendinize hiç zaman vakit ayırıp zihninize ve vücudunuza kulak vermeyişinizdir. Günün koşuşturmasının yanında ufak nefes alışlara hayatta yer verilmelidir. Aksi taktirde biriken duyguların patlaması da kötü olacaktır. Hayatın içindeki görevleri yerine getirilirken insanın kendisini de düşünmesi gerek. İnsanın dinlenmesi, kendisine özel keyif alacağı bir zaman ayırması şarttır. İş ve aile yaşamında suçluluk hissetmeden üzerine almak istemediği sorumluluklara hayır diyebilmek de lazım. Kaldırabileceğimiz kadar sorumluluk almayı öğrenmesi gerekir.
Güçlü Ve Zayıf Yönler
Stres yaratan durumlarla karşılaştıkça güçlü ve zayıf yönlerini öğrenme, karşılaşılan yeni stresli ortamlara bunu aktarması gerekir. Gerçekçi hedefler koyması ve kendini ön plana koyması gerekir. İş ve ev yaşamında memnuniyetsizlik ve sorun yaratan durumları tespit etme ve bunları değiştirmesi gerekir. Zamanı etkili yönetmeyi öğrenmesi gerekir. Mükemmeliyetçiliği azaltma, hata yapabileceğini kabul etmesi gerekir
Stresle Baş Etme Becerisi Geliştirme
Bu noktada kişi bir psikolog veya psikiyatristten yardım alabilir. Ayrıca sağlıklı beslenmek, şekerli, kızartılmış veya işlenmiş yiyeceklerden uzak dururken, meyve, sebze, kepekli tahıl ve yağsız etten oluşan zengin ve dengeli bir beslenme tarzı seçmekte tükenmişlik sendromunu azaltmakta insana çok yardımcı olur. Her zaman sağlıklı beslenmemiz söylenir ancak bu durum stresli olduğunuz anlarda büyük bir fark yaratabilir. İhtiyacınız olan vitaminleri ve mineralleri elde etmenizi sağlamakla kalmaz, aynı zamanda duygusal durumunuz üzerinde etkisi olan sindirim, uyku ve enerji konusunda da size yardımcı olur.
Aynı şekilde egzersiz yapmakta tükenmişlik sendromunu yok etme konusunda insana yardımcıdır. Her türlü fiziksel aktivite, endorfin ve serotonin seviyelerini yükseltir ve bu durum duygusal durumunuzu geliştirebilir. Egzersiz ayrıca zihninizi sorunlarınızdan uzaklaştırmanıza yardımcı olur. Sadece uzun bir yürüyüş olsa bile günde 30 dakika egzersiz yapmaya çalışılmalıdır.
Yazar: Ceren Sarı
